Srđan Rajčević
Direktor Agencije za informaciono društvo Republike Srpske, dipl. pravnik, dipl. inž. računarstva, magistar poslovno-pravnih nauka. Zainteresovan za pravne aspekte IKT-a. Idejni tvorac više zakona iz oblasti razvoja informacionog društva u RS.
U procesu registracije naziva internetskog domena, registrant i registrar stupaju u ugovorni odnos, najčešće po osnovu zaključenja tzv. Click-wrap ugovora. Međutim, uslovi pod kojima je dopuštena registracija naziva domena su definisani ugovorom koji se zaključuje između registra, bilo da je u pitanju nacionalni ili ICANN, i ovlašćenog registrara.
Ugovor o akreditaciji registrara (eng. Registrar Accreditation Agreement – RAA) sadrži klauzule koja se odnose na prava i obaveze ovih strana, između ostalih i obaveze trećih lica prema registraru u postupku registracije.
Da bi se proces registracije naziva internetskog domena uspješno okončao, podaci koji se upisuju u elektronsku evidenciju (bazu) registracionog organa od strane akreditovanog registrara su:
- a) naziv domena koji je predmet upisa,
- b) IP adresa primarnog i sekundarnog nameserver-a za domen,
- c) odgovarajući DNS nazivi nameserver-a,
- d) ukoliko se ne generišu automatski, podaci o registraru koji vrši upis,
- e) ukoliko se ne generiše automatski, datum isteka perioda korišćenja (zakupa),
- f) drugi podaci koji su zahtijevani od strane operatera registracije. ( “Operater registracije” je u ICANN-ovom sistemu registracije domena posrednik koji se bavi tehničkim poslovima vezanim za održavanjnje tzv. DNS zona za određeni top-level domen).
Navedeni podaci su minimum koji će registrar zahtijevati od registranta u postupku registracije, pa je ovo uslov bez kojeg nije moguće ostvariti upis. Pored ovih, postoji čitav set podataka koji se odnose na lica koje vrše administrativne poslove, odnosno korespondenciju sa registrarom, tehničke poslove održavanja i pravilnog funkcionisanja domena, plaćanja naknade i sl.
U slučaju Bosne i Hercegovine i njenog nacionalnog registracionog organa, postoji nekoliko uslova u pogledu podnosioca zahtjeva definisanih članom 6 Pravilnika. Lica kojima je omogućena registracija i korišćenje neograničenog broja naziva .ba domena su:
- a) domaći privredni subjekti,
- b) strana pravna lica preko svog predstavništva u Bosni i Hercegovini ili zastupnika/opunomoćenika sa sjedištem na teritoriji Bosne i Hercegovine.
- Zastupnik može biti bilo koje pravno lice koje ovlasti korisnik naziva domena,
- c) organi svih nivoa vlasti Bosne i Hercegovine (entiteti, gradske vlasti i opštinski organi vlasti) i Brčko Distrikta,
- d) advokatske kancelarije i kancelarije sa sjedištem na teritoriji Bosne i Hercegovine,
- e) ambasade i konzularni uredi koji su akreditovani u Bosni i Hercegovini,
- f) međunarodne organizacije koje djeluju u Bosni i Hercegovini,
- g) međunarodne organizacije sa sjedištem ili ogrankom na teritoriji Bosne i Hercegovine,
- h) nevladine organizacije sa sjedištem na teritoriji Bosne i Hercegovine,
- i) udruženja građana sa sjedištem na teritoriji Bosne i Hercegovine,
- j) ostala domaća pravna lica,
- k) punoljetna fizička lica koja su državljani Bosne i Hercegovine i
- l) strani državljani koji imaju prebivalište na teritoriji Bosne i Hercegovine.
Registrar raspolaže diskrecionim pravom odbijanja upisa u evidenciju, u slučaju naziva domena koji predstavlja povredu ustava i zakona, izazvanja nacionalne, vjerske ili rasne netrpeljivosti ili mržnje, ili koji je u suprotnosti sa opšteprihvaćenim standardima pristojnosti ili morala (Član. 28 Pravilnika o registraciji i korišćenju naziva domena ispod bosansko-hercegovačkog državnog internetskog domena .ba). Takođe, mogući su i propusti procesne prirode zbog kojih neće biti izvršen upis u evidenciju, iz razloga nepotpune dokumentacije, nekvalifikovanosti podnosioca zahtjeva i sl.
- Deo 1 – Internet domeni: značaj i registracija
- Deo 2 – Internet domeni: uslovi registracije u BiH
- Deo 3 – Internet domeni: Cybersquatting i zaštita žiga
- Deo 4 – Internet domeni: Rješavanje sporova